Το όπλο της προπαγάνδας στην ανθρώπινη ψυχολογία

Η ψυχολογία βάθους προσθέτει μια άλλη διάσταση στην κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Ο Σίγκμουντ Φρόιντ διέκρινε την ταυτότητα, το εγώ και το υπερεγώ. Περιγράφει το ασυνείδητο, το οποίο ελέγχει σε μεγάλο βαθμό τους ανθρώπους χωρίς να το γνωρίζουν.

Το εγώ είναι η προσωπικότητα ενός ατόμου και το υπερεγώ σύμφωνα με τον Φρόιντ είναι ένα εξιδανικευμένο επίπεδο. Αυτό περιλαμβάνει όλους τους κανόνες και τις ιδέες που έχει υιοθετήσει το άτομο από τον έξω κόσμο. Οι γονείς μας καταλαμβάνουν αυτό το επίπεδο στην αρχή της ζωής μας και μας λένε τι πιστεύουν για εμάς, τι είναι σωστό και τι λάθος. Δεν μας λένε «αυτό γίνεται με τον ένα ή με τον άλλον τρόπο», επειδή και αυτοί υπόκεινται σε μια διαδικασία κοινωνικής τυποποίησης. Όσο δεν έχουμε αναπτύξει τη δική μας συνείδηση, οι γονείς μας χρησιμεύουν για εμάς ως την εξωτερική μας συνείδηση.

Η επιτυχής ωρίμανση σε ενήλικα περιλαμβάνει σύγκρουση μεταξύ της ταυτότητας του εγώ και του υπερεγώ προκειμένου να διαμορφωθεί η συνείδησή μας. Τότε ξέρουμε τι είναι σωστό και τι λάθος για εμάς και έχουμε πλέον την συνείδηση μέσα μας.

Όσοι αποτυγχάνουν να προχωρήσουν σε αυτή τη διαδικασία μεταφέρουν τους κανόνες του υπερεγώ στους ανωτέρους, τις αρχές ή ακόμα και το κράτος. Στη συνέχεια υπακούουν σε αυτό, ακούν αυτό που έρχεται από πάνω και κάνουν το καθήκον τους. Αυτή είναι η πηγή της υπακοής στην εξουσία, η προληπτική υπακοή η οποία τελικά δίνει τη δυνατότητα στις δικτατορίες να λειτουργήσουν. Κάποιος που έχει αναπτύξει το εγώ του, που έχει αναπτύξει τη δική του συνείδηση ??από το αρχικό υπερεγώ, δεν θα δεχτεί όλα όσα λένε οι αρχές, αλλά θα σχηματίσει τη γνώμη του και θα ενεργήσει ανεξάρτητα μέσα στα πλαίσια του συμβατού νόμου και όχι την νομοθέτηση του παραλογισμού.

Επιπλέον, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να φανταστούν το υπερεγώ τους να στρέφεται εναντίον τους. Τα παιδιά εξιδανικεύουν τους γονείς τους ακόμα και όταν τους έχουν φερθεί σκληρά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, διατηρούν αυτή την εξιδανίκευση ως ενήλικες. Αυτή η συμπεριφορά είναι ιδιαίτερα σοβαρή στα θύματα κακοποίησης. Σε πολλές περιπτώσεις αγαπούν ή αναζητούν την αγάπη του θύτη που μόλις τα έχει πληγώσει βαθιά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές εμπειρίες διαχωρισμού ακόμη και σε σχιζοφρένεια.

Οι ψυχολόγοι και οι γιατροί το αναφέρουν ως ταύτιση με τον επιτιθέμενο: με την ταύτιση με τον επιτιθέμενο μειώνουμε τον φόβο μας για αυτόν. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει όταν κάποιος έχει μεταφέρει τους κανόνες του υπερεγώ στο κράτος: «Το κράτος σημαίνει ότι είναι καλό μαζί μας και μας φροντίζει». Επί του παρόντος φαίνεται ότι οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ακριβώς αυτό. Πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι ένα κράτος και μιά κυβέρνηση έχει κακές προθέσεις απέναντί μας.

Αυτό γίνεται ακόμη χειρότερο αν οι εκπρόσωποι του κράτους είναι διεφθαρμένοι, εγκληματίες ή ακόμα και κακόβουλοι. Πολλοί πρέπει να αποκρούσουν αυτή την ιδέα από μέσα τους γιατί δεν την αντέχουν. Είναι επίσης τρομακτικό ότι η μεσαία τάξη της κοινωνίας μας, δηλαδή οι δημόσιοι υπάλληλοι, υγειονομικοί, αστυνομικοί, εκπαιδευτικοί κ.λπ., εφαρμόζουν ακριβώς αυτό που τους λένε και συμπεριφέρονται σαν να κάνουν απλώς το καθήκον τους.

Γιατί δεν τους έρχεται η ιδέα ότι εδώ δίνονται παράνομες εντολές, πράγμα που είναι καθήκον τους να αντισταθούν. Λες και αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν ακούσει ποτέ για την διαφωνία.

Σύμφωνα με τον Novak για να περάσει η προπαγάνδα στο υποσυνείδητο των ανθρώπων είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί η ανησυχία, ο συναγερμός και ο φόβος. Μιλάει για «τακτικές εκφοβισμού. Αυτή η τεχνική του φόβου και του εκφοβισμού πέτυχε στην πραγματικότητα να κάνει περισσότερο από το 90% των ανθρώπων να σέβονται τους κανόνες.